山由话（越南语：Tiếng Sán Dìu，山由话：Sán Dìu Vả），又称山瑶话，是越南山由族所使用的语言，一般认为其属于粤语钦廉话[1]。山由族日常交流与唱歌时都使用山由话，不过近些年山由族年轻人讲越南语较多，母语保留状况不太乐观[1]。
数字
| 单字 |
山由话 |
对应汉字
|
| 1 |
ết |
一
|
| 2 |
lóang |
两
|
| 3 |
sam |
三
|
| 4 |
sị |
四
|
| 5 |
ngú |
五
|
| 6 |
lộc |
六
|
| 7 |
sết |
七
|
| 8 |
bát |
八
|
| 9 |
kíu |
九
|
| 10 |
sịp |
十
|
| 20 |
nghi sịp |
二十
|
| 30 |
sam sịp |
三十
|
| 100 |
ết bác |
一百
|
| 1000 越南盾 |
xen |
仙
|
艺术创作
民歌
山由话有许多口口相传的民歌。比较出名的是有关婚礼时的歌。以下是男女方见面打招呼时所唱的歌（节录）：[2]
|
|
山由话歌词
|
越南话译词
|
| 女
唱
|
Pha lán tạnh chấy ít théo khổng
|
Lễ nghi họ gái bày trước cửa
|
| Khống lống bọi sọng ít sông hống
|
Thiếp hồng nghênh tiếp giữa đường môn
|
| Dịu dón kim mạn sênh ca chíu
|
Hôm nay ngày đẹp thành hôn lễ
|
| Sênh ca chíu lạy ngỏi lán hống
|
Chào đón qua viên họ trai sang.
|
|
|
|
|
| 男
唱
|
Hống vún lói chép cao san cạy
|
Sao sáng đến gặp mây tương ngộ
|
| Hách vún lói chép ốc dém thói
|
Một lòng một dạ đến kết duyên
|
| Dịu don kim mạn sênh ca chíu
|
Hôm nay ngày đẹp thành hôn lễ
|
| Leng con sút chép tam lóng thói
|
Lễ vật dẫn sang kính gia tiên.
|
接下来唱“开花酒”歌（节录）：
| 山由话歌词
|
越南话译词
|
| Láp sọng nhóng món cay báo sác
|
Đã có bạn trai thương yêu mến
|
| Hông sui dóng dịu dẹp sang sống
|
ông tơ bà nguyệt se lứa đôi
|
| Dịu dón kim mạn sếnh cô hô chú công.
|
ngày lành tháng tốt dâng hôn lễ
|
|
|
hạnh phúc tràn đầy một niềm vui.
|
然后到“敬祖合唱”（节录）：
| 山由话歌词
|
越南话译词
|
| Hoi híu leo
|
Quan viên hai họ cùng dâng lên
|
| Tam váng tạnh chấy lép váng thói
|
Dâng chén rượu đào kính gia tiên
|
| Na cọi mói nhín lói cón chíu
|
Hai nhà thông gia thành hôn lễ
|
| Na cọi tạm lóng ben sút lói.
|
Hạnh phúc đôi trẻ mãi vững bền
|
参考文献
- ^ 1.0 1.1 中国民族报电子版. 风俗奇特的山由人. （原始内容存档于2020-03-22）.
“山由人讲的是汉语粤方言的一种土话，使用汉字，……”
- ^ quantri. Hát đám cưới của dân tộc Sán Dìu [山由民族嘅婚礼歌]. Trung Tâm Văn Hoá - Thông Tin Và Thể Thao. 2014-10-30. （原始内容存档于2020-03-22）.
越南